Kadın hakları mücadelesi, yüzyıllardır süren bir dayanışma hikâyesi. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü, bu mücadelenin en önemli simgelerinden biri olurken, Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu (CSW) da uluslararası arenada toplumsal cinsiyet eşitliği için belirleyici bir rol oynuyor. Biz, Konuşmamız Gerek Derneği olarak, kadınlar ve kız çocuklarının haklarını savunuyor, regl tabusu ve yoksulluğuyla mücadele ederek menstrüel adaletin sağlanması için çalışıyoruz.
Mücadelenin Simgesi: 8 Mart
8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün temelleri, 1908’de New York’ta 15.000 kadının daha iyi çalışma koşulları, daha yüksek ücret ve oy hakkı talebiyle sokaklara çıkmasıyla atıldı. 1910’da Kopenhag’da düzenlenen Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı’nda, Alman aktivist Clara Zetkin’in önerisiyle 8 Mart’ın tüm dünyada kadın hakları ve eşitlik için bir dayanışma günü olarak kutlanmasına karar verildi. İlk resmi kutlamalar 1911’de Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de gerçekleşti. 1975’te Birleşmiş Milletler’in günü resmen tanımasıyla birlikte, 8 Mart küresel çapta kadın hakları mücadelesinin en önemli simgelerinden biri haline geldi.
Bugün dünyanın dört bir yanında kadınlar, eşit işe eşit ücret, karar alma mekanizmalarına eşit katılım, şiddetsiz bir yaşam hakkı ve toplumsal cinsiyet eşitliği için meydanlarda buluşmaya devam ediyor. 8 Mart, yalnızca bir kutlama değil, haklarımız için sesimizi yükselttiğimiz bir dayanışma günü.
CSW: Küresel Kadın Hakları Politikalarını Şekillendiren Platform
Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu (CSW), 1946 yılında BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi’nin bir organı olarak kuruldu ve o tarihten bu yana kadın haklarının geliştirilmesi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi ve kadınların statüsünün iyileştirilmesi için küresel standartlar belirleme görevini üstlendi. Kadın haklarına dair uluslararası politikaların oluşturulmasında merkezi bir rol oynayan CSW, hükümetler, sivil toplum kuruluşları ve uzmanlarla iş birliği yaparak kadınların karşılaştığı yapısal eşitsizlikleri ele almak için çalıştı. 1995 yılında Pekin’de düzenlenen Dördüncü Dünya Kadın Konferansı’nda kabul edilen Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu, kadın hakları konusunda küresel bir çerçeve oluşturulmasına katkı sağladı ve CSW’nin çalışmalarına yön verdi. Her yıl düzenlenen oturumlarla toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki ilerlemeleri değerlendiren ve yeni politika önerileri geliştiren CSW, 10-21 Mart 2025 tarihleri arasında New York’ta bir araya gelerek kadın hakları ve eşitliğiyle ilgili güncel meseleleri, Pekin Deklarasyonu’nun 30. yılının gözden geçirilmesi temasıyla ele almaya devam ediyor.
Konuşmamız Gerek Derneği Olarak Kadın Hakları Mücadelesinin Neresindeyiz? Neden Birleşmiş Milletler’e Gittik?
Biz, Konuşmamız Gerek Derneği olarak, kadınların, kız çocuklarının ve tüm regl olan bireylerin haklarını savunuyor; regl tabusu ve regl yoksulluğuyla mücadele ediyoruz. Regl yoksulluğu yalnızca hijyenik ürünlere erişememekle sınırlı değil; eğitimde, iş hayatında ve sosyal yaşamda kadınları ve regl olanları geri bırakan yapısal bir eşitsizlik sorunu. Toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmadan, adil ve kapsayıcı bir toplum inşa edilemez. Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye’de de regl olan öğrenciler, hijyenik ürünlere erişemedikleri ya da okul tuvaletleri hijyenik olmadığı için derslerinden geri kalıyor. İşyerlerinde ise kadınlar ve regl olan bireyler, regl olduklarını gizlemek zorunda hissediyor, ücretsiz regl ürünlerine erişim sağlanmadığı için ekonomik zorluklarla karşılaşıyor.
Sözümüzü, mücadelemizi uluslararası arenaya taşımak, dünyanın dört bir yanında bu alanda mücadele eden sivil toplum kuruluşlarıyla tanışmak için, Konuşmamız Gerek Derneği olarak, Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nde gerçekleşen Kadının Statüsü Komisyonu’nun (CSW69) Pekin+30 temalı 69. oturumuna katıldık. Bir hafta boyunca New York’taki Genel Merkez’de, menstrüel adalet alanında çalışan uluslararası kurumlarla tanıştık, UN Women, UNFPA ve BM Gençlik Ofisi’nin etkinliklerine katıldık, ofis ziyaretleri gerçekleştirdik. Türkiye’yi bu alanda temsil ederken, derneğimizin çalışmalarını paylaştık ve olası iş birlikleri kurmak için farklı paydaşlarla ilişkilendik. Yıllardır sürdürdüğümüz savunuculuk çalışmalarının, danışma toplantılarında dile getirdiğimiz taleplerin somut bir kazanımıyla dönüyoruz. Üye devletlerin kabul ettiği Kadının Statüsü Komisyonu Politik Deklarasyonu’nda ilk defa menstrüel sağlık ve hijyen önceliklendirilmesi gereken alanlar arasında yer aldı. Ayrıca BM Genel Sekreteri António Guterres ile yapılan sivil toplum istişare toplantısında, Güney Kore’den Good Neighbours kurumu, ilk defa menstrüel sağlık alanında neden hâlâ resmi veri toplanmadığını gündeme getirdi ve Genel Sekterlik’ten bu konuda somut adımlar atılacağı yönünde dönüş aldı. Tüm bunların yanında, çocukların ilk regl deneyimlerine yönelik ilk Türkçe kitap olan “Hadi Konuşalım” kitabımız BM Gençlik Ofisi Kütüphanesi’ne kabul edildi.
Bütün bu gelişmelerin ışığında, menstrüel adaletin, toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesinin ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguluyoruz. Bu mücadeleyi büyütmek için buradayız. Regl tabusunun ve yoksulluğunun yalnızca bireysel bir mesele değil, toplumsal bir adalet meselesi olduğunu biliyoruz. Okullarda ve kamusal alanlarda ücretsiz regl ürünlerine erişimin sağlanmasını, hijyen koşullarının iyileştirilmesini ve reglin hiçbir ayrımcılığa, tabuya ya da utanca neden olmadan konuşulmasını talep ediyoruz. Bunun için hak temelli politikaların hayata geçirilmesi, karar alıcıların bu konuyu görmezden gelmemesi ve sistematik çözümler üretilmesi gerektiğini savunuyoruz. Regl yoksulluğunu ve tabularını aşmak için daha güçlü bir dayanışmaya, daha yüksek sesle konuşmaya ve birlikte mücadele etmeye ihtiyacımız var!
Siz de bu mücadeleye destek olmak için web sitemizi ziyaret edebilir, sosyal medya hesaplarımızı takip edebilir ve çevrenizdeki insanlarla regl hakkında diyalog başlatabilirsiniz.
Konuşarak,
Konuşmamız Gerek Derneği Hakkında
Konuşmamız Gerek Derneği, regl yoksulluğu ve tabusu ile kadınların regl dönemlerinde yaşadıkları zorlukları ele alan, bu konuda farkındalık yaratmayı hedefleyen ve kadınların sağlık hakkını savunan bir sivil toplum kuruluşudur.
Konuşmamız Gerek Hakkında Daha Fazla Bilgi İçin:
Web sitesi: www.konusmamizgerek.org
Instagram: @konusmamizgerekdernegi
Twitter: @konusmamizgrk
LinkedIn: @konusmamizgerek